Ngày hôm qua

TTCT - Trong một khoảnh khắc có cảm giác như vừa đánh mất, vừa để tuột tay một cái gì đó thôi thúc mình ngoảnh lại. Bằng thiên cảm đó, thời gian của miền quá khứ được hiện hữu như là một kỷ niệm đẹp và buồn, có thể lắm chứ, hay như một nỗi đau, một sự nuối tiếc, một lỗi lầm mà ta không thể nào bù đắp.

Một anh bạn gần ba mươi năm lận đận mưu sinh hết nghề này đến việc khác nhưng vẫn không nuôi nổi vợ con chu đáo, giờ nhìn lại ngày hôm qua của mình cứ nuối tiếc giá mà ngày đó mình không bốc đồng bỏ ngang xương chương trình đại học để về cầm cuốc làm vườn. Đành rằng với nhiều người, nghề nông không phải là nguyên nhân của mọi nghèo khó nhưng với anh, nó là sở đoản.

Một chị giáo viên tiểu học thời bao cấp không đủ kiên nhẫn đã từ chối đồng lương ba cọc ba đồng về nhà mở hàng xôi bắp. Đời sống ngày một khá giả, khách hàng ngày xưa giờ chọn những món điểm tâm ngon lành, sang trọng hơn là gói xôi bắp bọc lá chuối. Hàng xôi giờ biến thành gánh xôi trèo trẹo trên vai theo chị đi sâu vào các con hẻm nhỏ. Ngày hôm qua của chị cũng là sự tiếc nuối.

Rồi qua báo đài và có khi là những mẩu chuyện đời quanh ta kể với ta về một ai đó từng lầm lỡ, từng tù tội nhưng đã ăn năn, biết hoàn lương và hướng thiện. Chắc chắn trong hình dung sẽ là một khuôn mặt e dè, hối lỗi và chân thành nghĩ về ngày hôm qua của họ với hai tiếng “giá mà”.

Sao tôi cứ lẩn thẩn khi nghĩ về thời quá khứ bằng sự tiếc nuối? Xin hãy đồng cảm với tôi rằng dù vui hay buồn, dù thành công hay thất bại thì ngày hôm qua sẽ không ở lại với bạn chí ít bằng tâm cảm dửng dưng. Vậy đó, khi ngày hôm nay của bạn đang hướng về ngày mai với ước mong mọi điều sẽ tốt đẹp hơn, với một tâm thế sẵn sàng đi về phía trước, nhưng nếu có phút giây ngoảnh lại bạn không khỏi bùi ngùi. Ô hay, ngày hôm qua nào mà chẳng đầy ma lực nhớ nhung.

Tôi đang ngồi giữa một chiều miền Trung đầy gió. Gió bấc thổi ào ào làm mái tôn nhịp bần bật. Thầm nghĩ nhà giữa phố còn vậy, huống hồ mấy mái nhà che tạm sau cơn lũ dữ vừa qua giữa những làng quê nghèo sẽ ra sao? Lạy trời, cứ nhắm mắt lại là tưởng tượng... Ở đó có bà con của tôi, làng quê của tôi và cả ngày hôm qua của tôi. Hình như với xứ sở này, ngày hôm qua vừa gợi lại một niềm thương cảm nhưng cũng muốn nhanh chóng phủ định nó bằng mong ước ở ngày mai. Ngày hôm nay nắng cháy, mong ngày mai mưa lành. Ngày hôm nay mưa dầm dề, nước lũ trắng trời trắng đất thì mong ngày mai tạnh ráo. Nhưng vừa hết mùa mưa thì bây giờ mùa gió. Gió ngang tàng không chút trắc ẩn với eo đất như thân đòn gánh gánh hai đầu đất nước. Với người này, ngày hôm qua chỉ là mấy bức vách chỏng chơ còn sót lại của ngôi nhà chắt chiu cả đời của họ. Với người kia, ngày hôm qua là mảnh vườn nho đang xiêu xọ run bần bật trong gió vì đã chịu trận mấy mùa dông bão rồi.

Bài hát Yesterday của nhóm nhạc huyền thoại The Beatles ở xứ sở xa xôi được hát lên không phải bằng tiếng Việt, dù đã nghe đến hàng bao nhiêu lần rồi mà vẫn thấy nao lòng. Yesterday, all my troubles seemed so far away/ Now it looks as though they’re here to stay? Oh, I believe in yesterday... Nỗi buồn, niềm vui nào ngỡ đã bay xa thật xa, dừng lại đâu đó ở miền quá khứ nhưng bây giờ đang ùa về cùng với ngày hôm qua. Dù không muốn, bạn vẫn phải mở lòng mình để cưu mang ký ức, mà theo cách nói của một nhà văn nổi tiếng là tài sản quý giá cuối cùng của một đời người, mãi mãi không thay đổi. Hóa ra dù tươi tắn hay phiền não thì ký ức, nỗi nhớ ngày hôm qua chưa bao giờ biến mất khỏi đời ta.

Nghe Paul McCarney cất giai điệu buồn buồn bắt đầu Yesterday, tôi bỗng liên tưởng đến ca khúc Đêm thấy ta là thác đổ của Trịnh Công Sơn. Gọi là gì nhỉ, tình khúc hay niệm khúc hay tâm khúc gì cũng được khi nhiều đêm bài hát vẫn làm tôi bâng khuâng nhớ về thời trai trẻ của mình. Ở một nơi nào đó, một con đường quê, một ngõ phố nhỏ, một mảnh vườn sáng láng ánh trăng hay một bờ giậu tối, ta từng chạm tay vào một làn hương đêm. Mùi lá cây hay mùi tóc người con gái... Tiếng côn trùng đêm nay nhắc ta từng nợ với đêm nào.

Ôi chao, ta có mãi mãi ngày hôm qua.

BÙI DIỆP

Lời bài hát Yesterday của ban nhạc The Beatles

Yesterday,
All my troubles seemed so far away,
Now it looks as though they're here to stay,
Oh, I believe in yesterday.

Suddenly,
I'm not half the man I used to be,
There's a shadow hanging over me,
Oh, yesterday came suddenly.

Why she
Had to go I don't know, she wouldn't say.
I said,
Something wrong, now I long for yesterday.

Yesterday,
Love was such an easy game to play,
Now I need a place to hide away,
Oh, I believe in yesterday.

Why she
Had to go I don't know, she wouldn't say.
I said,
Something wrong, now I long for yesterday.

Yesterday,
Love was such an easy game to play,
Now I need a place to hide away,
Oh, I believe in yesterday.

Mm-mm-mm-mm-mm-mm-mm